MAS in Antwerpen: multimix

Het Museum aan de Stroom in Antwerpen heeft een enorme aantrekkingskracht. Duizenden bezoekers trok het al in de eerste weken na de opening. Logisch, het gebouw is spectaculair, uniek, de promotie erachter klinkt als een zonnetje, daar wil iedereen bij zijn, museumliefhebber of niet, hier is voor iedereen iets leuks te halen.
Het gebouw van de Nederlandse architect Willem Jan Neutelings van Neutelings Riedijk ziet er van ver al interessant uit. Daar wíl je gewoon naar toe. De rode kleur springt er echt uit en geeft het gebouw iets unieks. De handjes op de gevel geven het een touch of vrolijkheid en speelsheid, die je binnen ook weer hoopt te zien. Eén al al uitnodiging!

De website meldt over de inhoud van het museum: "De kern van het verhaal is de lange geschiedenis van uitwisseling tussen de stad en de wereld. Met de sporen van die uitwisseling vertelt het MAS nieuwe verhalen. Over de stad, de stroom en de haven. Over de wereld in al zijn verscheidenheid. Over de eeuwenlange verbondenheid van Antwerpen met de wereld. Dat is de unieke combinatie van het MAS: het is Antwerps én het is mondiaal. De rijkdom van Antwerpen en de wereld wordt vertaald naar vier grote thema’s waarin iedereen zich kan terugvinden. De presentatie is prikkelend en innoverend."

Als ik dit lees, bekruipt mij een beetje een het gevoel dat ze eigenlijk van alles willen vertellen over de stad én de hele wereld. Maar waar gaat dat museum dan eigenlijk om? Tijd om het te ontdekken.


Er gelden verschillende toegangsprijzen. Voor € 10,- mag je het hele museum bekijken. Wij begonnen op het dak, genietend van het uitzicht. Daarna zakten we verdieping voor verdieping af. Op 8 en 7 is het een utopia voor liefhebbers van etnografie. Volkenkunde uit de wereld komt voorbij in het thema Leven en Dood. Dat de ene verdieping over de boven- en onderwereld gaat en de ander over goden en mensen vind ik niet zo'n sterke verdeling. Ik ben een Mexico liefhebber, dus verdieping 8 was een feest voor mij. Een geweldige collectie archeologische vondsten uit heel Latijns Amerika, geheel en al door elkaar gemixt, Jainá cultuur naast Chimú, Maya naast Kayapo. Er is een schitterende uitleg van een Maya stela van Vrouwe Alligatorvoet, 250 - 900 n.Chr. Een touchscreen legt je elk onderdeel van de stela uit, echt geweldig. Het grootste deel van deze prachtige collectie is afkomstig van de verzameling van Paul en Dora Janssen-Arts. Er is geen link met Antwerpen en zelfs de link tussen België en deze collectie kon ik niet vinden (behalve dan waarschijnlijk de Belgische verzamelaars). Ik stuitte in deze zaal steeds op een groepje met een rondleiding. Ik hoorde erg veel voorbeelden uit de Maya cultuur en zo ontstond een goed verhaal van de Maya's. Logisch om die ene cultuur eruit te halen, want anders is het lastig één verhaal te vertellen in deze mengelmoes aan culturen. Zonder dat verhaal wordt het het bekijken van allerlei mooie objecten (want mooi zijn ze, allemaal).
Afzakkend naar verdieping 7 kom je weer bij Leven en Dood, maar dan in Afrika, Oceanië, Tibet, Indonesië, India, in de Islam en het jodendom. Mooi vormgegeven, ook weer een schitterende collectie.
Ik vraag me wel af: waarom een hele verdieping Latijns Amerika en een andere verdieping voor de hele rest van de wereld? En waarom zoveel aandacht voor leven en dood in de culturen van de wereld?

Op verdieping 6 kwamen we Antwerpen tegen! Havenstad. Hou je van maquettes van boten, ga hierheen, want er een hele vloot! Indrukwekkend is deze zaal is de projectie op een gigantisch lang scherm (25 meter lang?). Te zien is een luchtfoto van de stad  en de ontwikkeling van de haven, de keuzes die in de loop van de eeuwen gemaakt zijn voor uitbreiding (een dokhaven, bouwwerkzaamheden op de linkeroever, een deurganckdok). Prachtig gedaan.

Verdieping 5 belicht Antwerpen als Wereldstad. Wonderbaarlijk dat je vanuit de geschiedenis van Antwerpen ineens in een presentatie over een Afrikaans stadje komt. Congo? Nee, het is Ghana (maar daar kwam ik thuis pas achter). De combi snapte ik geheel niet. De website van MAS legt uit: "Globalisering heeft Antwerpen gemaakt tot wat het is. Hoe vinden mensen elders in de wereld hun plaats? De tijdelijke presentatie HOME CALL over wonen en globalisering in noordelijk Ghana verruimt de horizon".
Tsjah.... weer zit ik met de vraag: wat probeert MAS nou te vertellen? Álles van de wereld? Ik moet wel toegeven, de vormgeving en inhoud van dit stukje over Ghana is weer prachtig.

Machtsvertoon komt aan bod op verdieping 4, de tijdelijke tentoonstelling op verdieping 3.

Verdieping 2 laat zien hoe een museumdepot eruit ziet en vertelt hoe belangrijk het is dat er verzamelaars zijn en waren. Zonder de vele verzamelaars die elk land kent, zouden veel musea er maar leegjes bijstaan. In dit deel van het museum worden een paar Belgische verzamelaars in het zonnetje gezet.


Elke verdieping heeft zo'n beetje een zelfde indeling: een kleine ruimte waar kunstenaars een werkje hebben hangen met een afbeelding van hun hand (verwijzend naar de naam Antwerpen (hand werpen)), een ruimte waar met licht en geluid het thema van de verdieping wordt ingeleid, de tentoonstelling, een leeshoek en een gang waar je iets kunt doen of achterlaten. Vanaf de roltrap zie je steeds kunst van Antwerpse jonge mensen.

Toiletten zijn er nu alleen nog maar op de begane grond. Het restaurant serveert heerlijke hapjes en lekkere biertjes, maar eten kan alleen binnen en niet op het prachtige terras aan het water. Misschien moeten we dat maar zien als een kinderziekte. Leuk is het om te zien dat de omgeving van MAS aangepakt wordt. Ik denk dat over 5 jaar deze wijk helemaal is omgetoverd tot een hippe trendy wijk.

Al met al is MAS zeer zeker de moeite waard. Er is voor elk wat wils, geschiedenis, kunst, volkenkunde, architectuur, lokaal en wereld, verdiepend en gewoon mooie dingen kijken. Verwacht alleen geen consistent verhaal in het museum, want daarvoor willen ze téveel vertellen.

Museum aan de Stroom
Hanzestedenplaats 1
2000 Antwerpen
tel. +32 3 338 44 00
Openingstijden: ongeveer 10.00 - 17.00 uur. Zie hier voor uitzonderingen.