Het beeld dat gegeven wordt lijkt bijna een chronologische lijn van de dood: je leeft nog, je gaat dood, er volgt een uitvaart met een kist, lijkwade of lijkmand, de achtergeblevenen uiten hun verdriet, de gestorvenen gaat mogelijk naar het hiernamaals waarvoor de levenden rituelen moeten uitvoeren, de graven of urnen krijgen een plaats, een versiering, er wordt na verloop van tijd mogelijk contact gezocht met de overledenen en er worden herinneringsplekken ingericht als een huisaltaar of knuffelbeertjes op de plek van een dodelijk ongeluk.
Walter Schels is fotograaf en maakte in 2008 de serie Noch mal Leben / Life before Death. Hij fotografeerde mensen vlak voor hun dood, mensen die wisten dat ze binnenkort zouden gaan sterven. Hij fotografeerde ze nogmaals de dag na hun overlijden. De twee foto's staan naast elkaar. Leven en dood heel dicht bij elkaar. Het is indringend, de enorme zwart-wit portretten zijn intrigerend, heel mooi en vredig, zowel levend als dood. Een goed begin van deze tentoonstelling. Het brengt de dood heel dichtbij.
Na de dood volgt de uitvaart. Een Ashanti begrafenis wordt als voorbeeld belicht. Veel uiterlijk vertoon, luid wordt verdriet geuit rond een vrolijk versierd bed. Er wordt gedanst met tranen op de wangen. Zo anders dan de ingetogen, sobere uitvaarten in Nederland. Bij deze fase horen de kisten in allerlei vormen en variaties, de lijkwades van heel sober tot heel uitbundig, rouwdoeken, kledingvoorschriften voor de rouwenden, ook van heel sober tot heel uitbundig. Op het eiland Marken bestaat de rouwkleding uit prachtige zwart-witte kleding met een brede ceintuur vol kleur.
Overal op de wereld wordt wel geloofd in een vorm van het hiernamaals. De hemel of de hel, je ziel gaat op reis om een mooie plek te bemachtigen. De Bataks op Sumatra geloven dat een zoon de rituelen moet uitvoeren bij de begrafenis om ervoor te zorgen dat de overleden ouder een mooie plek in het dodenrijk krijgt. Maar wat als er geen zoon is, alleen dochters? Dat probleem wordt opgelost met een houten pop die kan bewegen, een surrogaat zoon. Deze vervanger voert de benodigde rituelen uit!
Er is aandacht voor de graven, graftrommels, grafversieringen, feestdagen en urnen. In China wordt QingMing gevierd, waarbij papieren geld en voorwerpen als kleding, schoenen, iPads en iPhones verbrand wordt. Zo worden giften naar de overledenen gestuurd. De papieren varianten zijn prachtig gemaakt! In Mexico wordt Dag van de Doden gevierd, waarbij skeletten het leven van de levenden uitbeelden. In verschillende culturen wordt na verloop van tijd contact gezocht met de doden. Door bijvoorbeeld een medium in te schakelen wordt gecommuniceerd met de geesten. Char en Derek Ogilvie zijn bekende voorbeelden.
En vrijwel overal op de wereld zijn er manieren om de herinnering aan de doden levend te houden. er worden herinneringsdoeken gemaakt (Thailand), stukjes bot en nagel van heiligen worden vereerd, 'schilderijtjes' met haar van de overledenen worden gemaakt (Nederland), altaartjes langs de kant van de weg (Iran). Wil je zelf een gestorven persoon herinneren na het zien van deze tentoonstelling? Schrijf hem of haar dan een briefje bij de herinneringswand.
In de tentoonstelling schiet je van de ene naar de andere wereldcultuur, liggen joodse objecten vlak naast Afrikaanse, hedendaagse kitchy altaartjes naast Nederlandse grafkransen gemaakt van duizenden kraaltjes. Deze mengeling laat zien dat sterven en rouwen en verdriet hebben iets is van elk mens op de wereld. Achter elk gebruik zit een mooi verhaal, wat begrip oplevert voor de vele verschillen.
De Dood Leeft
te zien t/m 26 augustus 2012
te zien t/m 26 augustus 2012
Tropenmuseum
Linnaeusstraat 2, 1092 CK Amsterdamdinsdag t/m zondag en feestdagen van 10.00 - 17.00 uur
Meer zien over de dood? Bezoek dan ook het Uitvaartmuseum Tot Zover.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten