Met kaplaarzen in de NoordZuidlijn

Amsterdam is al jaren een bouwput onder andere vanwege de Noord/Zuidlijn. Deze metrolijn gaat in 2017 open en verbindt het Buikslotermeerplein in Amsterdam Noord met station Amsterdam Zuid. De lijn loopt deels onder de grond (door het centrum van de stad) en over de bodem van het IJ. Uiteindelijk komen er acht haltes en een noodstation op een diepte tussen de 20 en de 35 meter.

Een megaklus die al veel problemen heeft gekend (weet je nog? De verzakte huizen in de Vijzelstraat...) maar gelukkig ook technische oplossingen. Er wordt gebruik gemaakt van bevriezen van de klei-achtige grond om die dan weer weg te hakken, maar ook van drie gigantische boorkoppen, Gravin, Noortje en Molly.
Er worden steeds twee ronde tunnels naast elkaar gegraven, voor elke rijrichting één.

Een lichtelijk onmogelijke klus om dit goed te communiceren aan de bewoners en bezoekers van de stad, want: jarenlange rotzooi in de stad, gigantische kosten, bouwkundige blunders, risico voor de monumentale panden in de binnenstad, en het uiteindelijke resultaat: iets sneller verbinding tussen noord en zuid. Is het dat allemaal waard? Reden om er een enorm communicatietraject aan vast te knopen. Vanaf het begin van het boren van de tunnels (gestart in april 2010) is er in het gebouw van Centraal Station een mooi vormgegeven expo te zien, waarin alles wordt uitgelegd. Hoe lopen de lijnen en waarom lopen ze zo? Hoe werkt het graven en hoe wordt de grond weggegvoerd? Wie doen dat werk allemaal? Hoe ver zijn ze? Hoe snel gaat dat graven? Wat krijgt de stad ervoor terug? Het is een mooie expo, heel eigentijds en ook heel open. Eigen fouten worden ook genoemd. Een groot digitaal paneel geeft de huidige uitingen via digitale middelen als Facebook en Twitter weer. Op een langgerekte plattegrond wordt de route aangegeven en met lichtjes in bepaalde kleuren wordt aangegevn wat al geboord is en wat nog niet. Dagelijks kruipt daar iemand onder het paneel om de kleurtjes te wijzigen, want dagelijks komen er meters geboorde tunnel bij (tussen de 9 en 15 meter per dag). Prachtig om te zien en te horen hoe die gigantisch boortrein een hoekje om kan boren en hoe de tunnelpanelen worden gelegd, ook het hoekje om. Ingenieus!

Als je geluk hebt kun je je inschrijven voor de Tunneltour (heel augustus 2011 volgeboekt, maar misschien doen ze er nog een paar in september ). Die loopt vanaf het Stationsplein tot ongeveer onder de Beurs van Berlage. Ik moet zeggen dat dit imposant is om te zien en mee te maken. 

Met kaplaarzen, een helm en reflecterend vestje bezoek je met een gids de oostelijke tunnel die door Gravin geboord is op ongeveer 20 meter diepte. Even kom je vanuit de hectiek van Amsterdam in een hele stille, koele, bizarre wereld. De uitdaging om deze klus tot een goed einde te brengen dringt dan echt goed tot je door als je de nog kale tunnel, zo diep onder de grond ziet en hoort hoe die gegraven en opgebouwd is. Je mag 'maar' 240 meter ver lopen en dan weer terug. Het hele metrotraject is 9,5 km, en dan met twee tunnels naast elkaar. Hoeveel kuub klei komt daar uit? En hoeveel mensen gaan vanaf 2017 dagelijks door deze tunnel zoeven? Hoeveel klagers van nu zullen dan superblij zijn dat ze in een paar minuten van noord naar zuid kunnen?

Achteraf valt me ook op hoeveel communicatiekanalen eraan gespendeerd worden. Er zijn werkelijk prachtige brochures zoals 'Stationseiland: op weg naar de toekomst' van Coördinatie Stationseiland, onderdeel van de gemeente Amsterdam, brochures en een website van Dienst Noord/Zuidlijn van de gemeente Amsterdam, er wordt getwitterd vanuit Stationseiland en NoordZuidlijn ,er is een NoordZuidlijn forum, het informatiecentrum met rondleiders, een Flickr pagina (prachtige foto's!), een YouTube kanaal, en de site hierzijnwij.nu, waar je elke dag bij kunt houden tot waar er nu geboord is. Zelfs de boorders worden persoonlijk aan je voorgesteld zoals Rogier en Cecilia. Nou maar hopen dat al deze communicatie leidt tot een positief en helder beeld op de Noord/Zuidlijn.

Na de Tunneltour, weer met onze eigen schoenen aan en platte haren van de helm die we op moesten, lopen we naar de Dam en komen we langs de noeste werkers van de metro. Even boven de grond het daglicht zien, frisse lucht opsnuiven, bammetje eten en sigaretje roken voordat ze weer de donkere ondergrondse wereld ingaan. Een bizarre baan hebben deze mannen en vrouwen.