zondag 4 september 2016

Op bezoek bij de Maya's in Assen

Op 30 juli 2016 reisde ik van Tilburg naar Assen (ruim 3 uur heen en 3 uur terug) om me een dagje onder te dompelen in de wereld van de Maya's. Ik had het gevoel 'oude bekenden' te bezoeken. Diverse keren reisde ik in Mexico en Guatemala door Maya-gebied, in musea in Mexico stond ik vaak oog in oog met de prachtigste objecten en in Yucatan,  Chiapas, Noord-Guatemala en Belize liep ik uren rond op overgebleven ruïnes waar ooit Maya's woonden. Ik voelde bijna een heerlijke spanning toen ik eindelijk in Assen was en deze 'oude bekenden' weer kon ontmoeten.

Het was een onvergetelijke ervaring. 5 uur lang liep ik in volle bewondering, verbazing en herkenning rond. Wat een geweldige tentoonstelling! Ik had verwacht veel bekende objecten te zien, maar niets daarvan. Het merendeel had ik nog nooit gezien en was totaal nieuw voor me. Wat geweldig! Het meeste kwam uit Guatemala, wat ik veel minder goed ken dan Mexico. Het voelde als de lekkerste snoepjes proeven in de beste snoepjeswinkel.


In de tentoonstelling wordt stil gestaan bij de opkomst van de Mayacultuur, het dagelijks leven, heersers, rituelen, ambacht, hiërarchie, voedsel, het oosprongsverhaal van mensen uit mais, de Popol Vuh met Hunahpu en Xbalanche, de kalender, godsdienst, landbouw, het schrift, sieraden, offers, sport en spel en uiteindelijk de raadselachtige ondergang. Goede uitleg, mooie keuzes van objecten bij die uitleg, mooi vormgegeven. Hoewel in de gangetjes die verschillende tempellagen symboliseren soms te weinig ruimte is om andere museumbezoekers te passeren én de stukken goed te zien. De tekstbordjes waren niet altijd even goed te lezen. Maar verder: chapeau! Ook fijn dat in het restaurant lichtelijk Mexicaanse hapjes te krijgen zijn.

Het beschilderde aardewerk is prachtig, zeer gedetailleerd, heel verhalend. Wat hadden de Maya's toch een prachtige beeldtaal. Dan de vazen en plaquettes met inscripties en afbeeldingen van heersers! Ook al zo mooi. De pot van de vrucht van de Ceibaboom met een uilenkop had ik nog nooit gezien. Het kikkertje van schelp, de godin van de cacao (cacaobonen werden gebruikt als betaalmiddel. Suiker was er nog niet en om de bittere smaak van cacao weg te nemen, werd het gemengd met chilipeper, vanille en mais. Nu nog wordt er iets dergelijks gedronken: champurado).


Ook nieuw voor mij was de paleisgroep uit 700 na Chr, gevonden in El Perú-Waka (Guatemala). Een koning en koningin zijn omringd door 20 andere aardenwerken beeldjes van de voorganger (de overleden koning), de troonopvolger, schrijvers, dansers, balspelers, dwergen (die bijzondere gaven zouden hebben), en andere mensfiguurtjes. Prachtig vormgegeven, nog heel gaaf.


Er is veel ruimte voor een beeld dat een kruipende krijger voorstelt. Pas in 1990 is dit beeld gevonden bij graafwerkzaamheden in Guatemala. Het heeft nog een beetje de originele kleuren. De krijger lijkt als een katachtige een prooi te besluipen. Zijn masker is als van een kat en hij draagt een een doek met een geschilded patroon van een jaguar. Dergelijke beelden zijn er maar zeer weinig gevonden. Een sukkel van de bovenste plank had waarschijnlijk ruimtegebrek en heeft het in tweeën gezaagd. Het is op de illegale kunsthandel terecht gekomen, maar nu gelukkig weer als één stuk te bewonderen.


In 2001 werd ten noorden van Tikal de ruïne van San Bartolo ontdekt, vooral bijzonder vanwege de muurschilderingen, in de tentoonstelling 'de Sixtijnse kapel van de Maya's' genoemd. Een muurschildering zoals deze vertelt veel over de Maya's en hun leefwereld. Deze schilderingen zijn van ca. 300 v Chr tot 50 na Chr, vrij oud dus voor Meso-Amerikaanse begrippen. Delen zijn vergaan maar veel is nog goed te zien en te interpreteren. Ook hier is het weer heel verhalend. Het oorsprongsverhaal komt voorbij met onderdelen uit de Popol Vuh, de maïsgod, een inauguratie van een koning (zou die opdracht hebben gegeven voor deze schilderingen?), dans, riruelen. Op een lange muur in de tentoonstelling zijn de muurschilderingen gekopieerd. Uitlegborden geven de mogelijkheid de beelden te begrijpen. Gefascineerd was ik hierdoor. Op internet zijn filmpjes te vinden van het archeologische werk in San Bartolo. Deze geeft een goed beeld van het werk.





Geen opmerkingen:

Een reactie posten